Historiaren tabuak xfr zer dira eta zergatik interesa izan dezakezu? (What are the taboos of history and why might you be interested in them?)

1. Tabuak (Taboos)

Historiaren tabuak xfr zer dira eta zergatik interesa izan dezakezu? Historiaren tabuak izan diren gainontzekoak galdera batzuk izan ditugu gure buruari. Tabuak, giza bizitzan oinarri ezarritako mugak direla esan daiteke, eta historiaren munduan ere aurkitzen dira. Historiaren tabuak gero eta askotan gai polémiko, errepresioa edo gizartearen aurkakoak izan daitezke. Eztabaida, klandestinitatea edo arrazismoa batzuk izan daitezke historiaren tabuak. Baina zergatik interesgarriak dira historiaren tabuak? Interesa sor ditzakete, batez ere, historia errepresatuenak edo ahulduenak aztertzeko edo ezagutzeko. Historia irakurtzen dugunean, konturatzen gara ez dugula guztiz zuzenduta edo argi eta garbi kontatzen zaigulako gertatu denarekin. Historiaren tabuetan sartzen garenean, beraz, elkarrizketa berrietara eta aurreko kontakizuna birpentsamenduraino heltzeko aukera izango dugu. Bestalde, historiaren tabuak ezagutzea gizartean askotan eskaini gabeko informazioa eta perspektiba berriei atea irekitzen dio. Historian tabuak ditugunean, beste ardatz batzuk nabarmenduko ditugu, soilik esan historiaren idazleak aukera gehiago eskaintzeko. Horrek era ukitzaile batean aurkeztu eta behaketa berriak egiteko aukera eskaintzen digu. Azken batean, historiarekiko tabuak ezagutzeak gure presentzia mundu honetan hobetu dezake, kontzientziatzeko eta gure erantzuleekin eztabaida eta kritika egiteko aukera eskaintzen digu. Historia zentzu desberdinetan ulertuta dago, eta tabuak ezagutzeak desafioak sortzen dizkigu gure ulermenari eta kritika-jarrera ikasleari. Horregatik, historiaren tabuak ezagutzea ez bakarrik interesgarria da, baita aktiboki parte hartu ere dezakegu, gure giro sozialean ezinbestekoa den kritika osoa eta pentsamendu kritikoa gaitzeko etorkizuna eraikitzen duguna.

2. Historiaren irizpideak (Criteria for history)

Historiaren irizpideak Historiak gure bizitzako gertakarien eta gizartearen garapenaren jakitera eta ulertzera bide ematen digu. Hala ere, historiak ere bideratuta dago tabu asko dituen ingurune eta gertakari batzuk ditu. Lehenengo irizpidea da historiaren sakon kostaldeak behar duen adierazpen askea. Historiaren tabuak ez dira soilik gizartearen pentsamendu kolektiboko mugaak izan, baizik eta ere historia esplizituan agertzeagatik gertatzen da. Batzuetan, gizartean gertatutako trauma amnesiatzea edo aurpegirik gabe utzi izan da, baita ere somatu gabeko historiaz eta subjektu historikoekiko tratu txarrak ere. Tabu hauek narrazio edo informazioengandik kanpo utzi izan dira. Bigarren irizpidea da historiaren tabuak bisitatzeak gure ulermena eta pentsamendua erraztu dezakeela. Historiaren tabuak esplizituki aurkeztu eta aztertu egiten dituztenak, lehenik eta behin, gertakari horien jakin-mina baliotu dezakeela diote. Gertakari historikoak ikertzen eta elkartzeko moda honetan, gure pentsamendu kritikoak indartzen ditugu eta gure ideologia, kultura eta balio-sistema sentikorrak egitea ahalbidetzen dugu. Beraz, historiaren tabuak hainbat arrazoiengatik interesgarriak dira. Haien ezagutza erabat aurrera eramaten digute, gure gizartearen garapenaren ulermena errazten digute eta gure pentsamendua goraipatzen eta eraldatzen dute. Historia osoa kontuan hartuz, gureak den serio eta erusto egiten dituzten gertaera bateko kontekstua eta ondorioak aztertzea ahalbidetzen digute https://photobee.eu.

3. Gertakari kontrobersialak (Controversial events)

Gertakari kontrobersialak historiaren inguruko eztabaidak sortzen dituzten gauzaak dira. Historiaren tabuak askotan astinduak dira, hala ere, hainbat arrazoiengatik interesgarriak izan daitezke. Batetik, gertakari kontrobersialak ezagutzeko asmorik izan dezakezu, historiaren errealitatea ez ezagutzen dugun kasuetan. Ondorioz, gertakari kontrobersialak ikertzeari bultzua eman dezake, hainbat perspektiba deskubritzerako aukera emanez. Bestetik, gertakari kontrobersialak gure presentzia kontuan hartuz gure burua ulertzeko aukera ematen digute. Historiaren tabuak gaindituz gure identitatea hobeto ezagutu dezakegu. Gertakariak zein diren, nolanahi ere, gure eredu soziala, kultura eta baloreak eragiten ditu. Horrek, gure burua historia-sarean sartzea eta kontua hartzea ahalbidetzen digu. Gainera, gertakari kontrobersialak historiako zati obscurenak eta ezagutzeko erasotuak izan daitezke. Hau zehazki asko interesgarria dela jokatzen du, akaso enigmoak bereganatzeko eta ezkutu hauen zuzentasuna ezagutzeko gaitasuna erakusteko. Historiaren tabuak aztertuz, kontrobersiatuak bagaudenez gero, akademian datuen aurkako eztabaidak sortuz gero ta zeinentzat interesgarria izaten da gertakari kontrobersialak ikertzea. Horrek ezinbestekoa duelako gure buruari gure pasadenaren ulermena hobeto lortzea.

4. Historia gainbegiratu gabeko gaiez (Untouched topics in history)

Historia gainbegiratu gabeko gaiez hitz eginda, gure gaztelaniazko kontzientzia kulturaletik datorkigu. Historia liburuetan, ikasketa programa batean edo ikastekoak, gehienbat kontatzen den historia zabal eta ofiziala dugu. Hala ere, badira historia-parteak, aurre egin dizkioten gaiak, eztabaida-zentrokiak ala iruzkin politikoen ondorioz isilarazitakoak. Horiek dira, historia gainbegiratutakoak, eta interesgarriak izan daitezke. Zergatik interesatu daiteke historia tabu hauen kontra? Badira zenbait arrazoi: ezagutza zabaldua izateko gogoa, era guztietako ideiak ikasteko eta interpretatzeko interesa, gure buruari atxiki diogun identitatearen hausnarketa egitea... Gainera, historia tabuak direla-eta, desberdintasunak aurkitu ditzakegu oraindik ez kontatugabe dauden herriak eta kulturak ezagutzeko. Horrenbestez, historia gainbegiratutako gaiekin ari bagara, gure ikuspegia zabaldu eta hizkuntza eta kultura aniztasun ezagutu dezakegu. Historia tabuak frogatzeko ardura hartzen dugunean, gutxienez, ohituretan gardentasun handiagoa izango dugu, ikuskizunak egiteko gaitasuna hobetuko dugu eta gure etorkizuna hobetuko dugu. Historia beti bidegabezkoa izan da, baina interesa eta ikasketa beka eder bat izan dezakegu, era berean gozagarria izan beeinko.

5. Interesaturik dauden tabuak (Taboos that spark interest)

Historiaren tabuak beti izan dituzte gure interesa pizteko gai. Gutxi delako horien barnean aurkitzen diren gertaerak, ideiak eta praktikak interesgarriak izan ohi dira. Horien harira, hainbat interesaturik dauden tabuak aztertu daitezke, mundu osoan zehar aurkitzen direnak: 1. Politikako tabuak: Herrialdeen historia txarra daiteke eta hori gertatu den gaur egungo gatazken bidez jasaten dugun bezalaxe. Esaterako, diktadurak, errepresio politikoa edo gerrak interesgarriak izan daitezke haien tabuak ikertzean. 2. Sektore ekonomikoaren tabuak: Ekonomiaren eremuak ere izan ohi dira tabu batzuek estaltzen dituztenak. Finantza, multinazionalak edo monetarismoa oinarri duten gaiak ezagutzeko galdera sortu daitezke. 3. Gizartearen tabuak: Gizarte-arazoen inguruan daukagun sentsibilitateak tabuak pizten dituenez, kasu batzuetan, generoak, sexualitatea edo erreligioa izan daitezke gai interesgarriak. 4. Kultura tabuak: Kultura eta estetika gaiei buruzko tabu batzuek arreta baikorragoa lortu dezakete. Adibidez, arte modernoa, musika zentsuratua edo literatura klandestinoa interesgarriak izan daitezke. 5. Historia erlijiosoaren tabuak: Erlijioa eta bere historia beti izan dira kontroversian murgilduta. Herejia, erlijioen arteko gatazka edo kultoak interesa pizteko aukera ematen dute. Horrez gain, edozein historiako tabuak izan dezakeguen lehengaiak izan ohi dira erakunde politikoak, historioa idatzi eta berrantolatu dutenek agintzen dituztenak. Beraz, historiaren tabuak kontuan hartzea ere garrantzitsua izan daiteke, beste perspektiba batzuetatik historia ulertzea ahalbidetzen baitu.